แผลริมแข็งคืออะไร?

สัญญาณแรกของโรคซิฟิลิสที่ไม่ควรมองข้าม

แผลริมแข็ง (ภาษาอังกฤษ: Chancre) คือแผลที่เกิดขึ้นในระยะเริ่มต้นของโรค ซิฟิลิส (Syphilis) ซึ่งเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียชื่อ Treponema pallidum
แม้ชื่อ "แผลริมแข็ง" อาจฟังดูไม่น่ากลัว แต่จริงๆ แล้วมันคือ สัญญาณเตือนภัยเงียบ ของโรคที่หากไม่รีบรักษา อาจนำไปสู่ผลกระทบต่อร่างกายอย่างรุนแรงในอนาคต

แผลริมแข็งเกิดขึ้นได้อย่างไร?

หลังจากที่ร่างกายสัมผัสกับเชื้อซิฟิลิสผ่านการมีเพศสัมพันธ์ (ทั้งทางช่องทางปกติ ช่องทางขับถ่าย หรือทางปาก) เชื้อจะเข้าสู่ผิวหนังหรือเยื่อบุ และเริ่มฟักตัวในร่างกายประมาณ 10–90 วัน (โดยเฉลี่ยคือ 3 สัปดาห์)

หลังจากนั้นร่างกายจะเริ่มแสดงอาการแผลที่เรียกว่า แผลริมแข็ง ซึ่งเป็นอาการใน "ระยะแรก" (Primary stage) ของโรค

ลักษณะของแผลริมแข็งเป็นอย่างไร?

ลักษณะที่สังเกตได้ชัดเจนของแผลริมแข็ง ได้แก่:

• 🔘 แผลมักมีเพียง 1 ตำแหน่ง แต่ในบางรายอาจมีหลายแผล
• 📍 ขนาดเล็กแต่ขอบนูน ผิวเรียบ ขอบแผลชัดเจน
• ❌ ไม่มีอาการปวด หรือเจ็บแสบใดๆ
• ❌ ไม่มีหนอง หรือสารคัดหลั่ง
• 📌 คลำดูขอบจะแข็ง จึงเรียกว่า “แผลริมแข็ง”
• 🧍‍♀️ พบได้ทั้งในเพศชายและหญิง บริเวณที่พบบ่อย เช่น:
• อวัยวะเพศ (ปลายองคชาต แคมใหญ่ แคมเล็ก)
• ทวารหนัก
• ปาก ริมฝีปาก ลิ้น (หากมีการใช้ปากขณะมีเพศสัมพันธ์

ต่อมน้ำเหลืองโต: อีกหนึ่งสัญญาณร่วม

ผู้ป่วยส่วนใหญ่ที่มีแผลริมแข็งมักมี ต่อมน้ำเหลืองโตใกล้บริเวณแผล โดยต่อมน้ำเหลืองนั้นจะโตขึ้นช้าๆ ไม่เจ็บ ไม่มีอาการอักเสบ หรือแดงร้อน เช่น

• ถ้าแผลอยู่ที่อวัยวะเพศ → มักพบต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนีบโต
• ถ้าแผลอยู่ในปาก → มักพบทอนซิลหรือใต้คางบวม
  
  
  

แผลหายได้เอง จริงหรือ?

ใช่! แผลริมแข็งมัก หายได้เองภายใน 3–6 สัปดาห์ โดยไม่ต้องรักษา
แต่นั่นคือกับดักอันตรายของโรคนี้ เพราะ...

🔴 แม้แผลจะหาย แต่เชื้อซิฟิลิสยังคงอยู่ในร่างกาย!
หากปล่อยไว้โดยไม่รับการรักษา เชื้อจะลุกลามเข้าสู่ ระยะที่ 2 และระยะที่ 3 ซึ่งรุนแรงมากขึ้น

หากปล่อยไว้ โรคจะลุกลามเป็นอย่างไร?

หลังจากแผลริมแข็งหาย เชื้อจะเข้าสู่:

📍 ระยะที่ 2 (Secondary syphilis):

• มีผื่นขึ้นทั่วตัว ฝ่ามือฝ่าเท้า
• มีไข้ เจ็บคอ ผมร่วงเป็นหย่อม
• แผลเปื่อยในปากหรือทวารหนัก
• ต่อมน้ำเหลืองโตทั่วตัว
  

📍 ระยะแฝง (Latent syphilis):

• ไม่มีอาการแสดง แต่เชื้อยังอยู่ในร่างกาย

📍 ระยะที่ 3 (Tertiary syphilis):

• เกิดความเสียหายต่ออวัยวะภายใน เช่น สมอง หัวใจ กระดูก
• เสี่ยงต่อภาวะเสียชีวิต
  
  

วินิจฉัยโรคอย่างไร?

การตรวจวินิจฉัยที่ใช้กันบ่อย ได้แก่:

• 🩸 ตรวจเลือด: เช่น VDRL, RPR, TPHA, FTA-ABS
• 🔬 การขูดเซลล์จากแผลตรวจด้วยกล้องจุลทรรศน์
• 🧑‍⚕️ ซักประวัติและตรวจร่างกายโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
  
  

การรักษาซิฟิลิสระยะที่ 1

• 💉 ยาฉีดเพนิซิลลิน (Penicillin G) คือแนวทางการรักษาหลัก
• ในผู้ที่แพ้เพนิซิลลิน อาจใช้ยาชนิดอื่น เช่น doxycycline (ตามดุลยพินิจของแพทย์)
• ✅ การรักษาเพียงครั้งเดียวสามารถกำจัดเชื้อได้ หากอยู่ในระยะแรก
• 🚫 ห้ามมีเพศสัมพันธ์จนกว่าจะรักษาหายขาด และตรวจยืนยันผลซ้ำ
• 🔁 ต้องพาคู่นอนมารักษาด้วยเพื่อป้องกันการติดซ้ำ
  

ป้องกันอย่างไรไม่ให้เกิดแผลริมแข็ง?

• ✅ ใช้ถุงยางอนามัยอย่างถูกวิธีทุกครั้งเมื่อมีเพศสัมพันธ์
• ✅ หลีกเลี่ยงการเปลี่ยนคู่นอนบ่อย
• ✅ ตรวจสุขภาพเป็นประจำ หากมีพฤติกรรมเสี่ยง
• ✅ หลีกเลี่ยงการใช้ปากโดยไม่มีการป้องกัน
• ✅ หากเคยเป็นแล้ว ต้องติดตามอาการและตรวจซ้ำตามคำแนะนำแพทย์
  
  
  

สรุป: แผลไม่เจ็บ อาจเป็นแผลอันตราย

อย่าคิดว่าแผลที่ไม่เจ็บจะไม่เป็นไร! เพราะ แผลริมแข็งคือสัญญาณเตือนล่วงหน้า ของโรคซิฟิลิสที่อาจลุกลามจนถึงขั้นเสียชีวิตได้

หากคุณหรือคนใกล้ชิดมีแผลลักษณะผิดปกติ ควรรีบพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัย และเริ่มการรักษาโดยเร็วที่สุด
การตรวจเร็ว รักษาทัน ช่วยหยุดโรคไม่ให้ลุกลาม